Zo herken je ‘foute’ eitjes uit de Oekraïense legbatterij: ‘Kijk op het
etiket’
Kijk goed op het etiket van koekjes en mayonaise om te voorkomen dat je
ongemerkt ‘foute’ eieren eet. Daarvoor waarschuwen Milieu Centraal en de
Dierenbescherming, nu duidelijk is geworden dat op grote schaal eieren uit
Oekraïense legbatterijen in de Europese Unie belanden.
En dat terwijl het dieronvriendelijke kooisysteem hier verboden is. Hoe weet
een consument wat voor eieren in een koekje zitten? Het antwoord op die
vraag is niet gemakkelijk. Het grootste probleem is dat zodra een ei in
voedsel wordt verwerkt, voedingsbedrijven niet verplicht zijn om te
vermelden wat voor soort eieren zijn gebruikt. Legbatterij-eieren kunnen zo
gemakkelijk in cake en koek terechtkomen, zeker nu de Europese Unie het
invoertarief voor Oekraïne heeft afgeschaft, een steunmaatregel voor het
land in oorlog.
Heeft de klant, die normaal kan kiezen uit bijvoorbeeld scharrel- of
biologische eieren, dan helemaal geen keus? Toch wel, zegt Milieu Centraal.
,,Kijk op het etiket wat voor eieren erin zitten. Als er alleen ‘eieren’
staan, mag je ervan uitgaan dat ze van een legbatterij of van kooikippen
komen’’, zegt Paulien van der Geest, expert duurzame voeding.
Spaghetti
Wie een blik werpt op producten uit de supermarkt ziet inderdaad veel
verschillen. Wat voorbeelden uit het schap: gevulde koeken van de Jumbo
worden met ‘scharreleigeel’ gemaakt. En in de ‘spaghetti met ei’ van Albert
Heijn is ‘vrije-uitloopei’ verwerkt. Maar op het etiket van de beschuiten
van Verkade staat slechts dat ‘eieren’ zijn gebruikt . Dat is ook het geval
bij de brownies van Milka.Volgens de theorie van Milieu Centraal, die door
de Dierenbescherming wordt onderschreven, mogen consumenten er dus van
uitgaan dat de beschuiten en brownies zijn geproduceerd met een
dieronvriendelijk kooisysteem. ,,Als bedrijven gebruikmaken van
scharreleieren of biologische eieren, dan hebben ze daar extra geld aan
uitgegeven. Dan is het logisch dat ze dat zullen uitdragen”, aldus Van der
Geest.En toch blijft het moeilijk voor de consument, zegt Peter van Horne,
econoom pluimveehouderij aan de Wageningen Universiteit. ,,Er is geen
systeem, het is onmogelijk om uit te te sluiten. En eieren zitten in zó veel
producten, soms in maar een heel kleine hoeveelheid.
Legbatterij
De legbatterij – waar leghennen minder dan een A4-tje leefruimte hebben – is
in de Europese Unie verboden, maar wordt in Oekraïne nog wel gebruikt. De
opvolger van de legbatterij is de verrijkte kooi, maar die is sinds 2021 in
Nederland ook verboden, per 2025 geldt het verbod voor alle landen in de
Europese Unie. Deze verrijkte kooien zijn hoger en groter, maar staan nog
steeds te boek als dieronvriendelijk. Supermarkten verkopen ze niet meer in
de bekende kartonnen doosjes, maar ze kunnen nog wel worden verwerkt in
ander voedsel.
Terug naar de supermarkt, waar verrassend veel scharreleieren worden gebruikt,
zo blijkt uit de etiketten. Ook vrije uitloopeieren en zelfs biologische eieren
blijken in sauzen en cakes te zijn verwerkt. Albert Heijn en Jumbo laten weten
dat bij huismerken minimaal scharreleieren de standaard zijn, en sluiten daarmee
uit dat gebruik wordt gemaakt van legbatterij- of kooieieren. Unilever maakt
voor hun mayonaises zelfs alleen maar gebruik van vrije-uitloopeieren.
Desondanks komt het dieronvriendelijke ei bij ons op tafel terecht, zo bleek uit
onderzoek van Foodwatch. De organisatie kwam in 2020 uit op 35 ‘verborgen’
eieren per persoon per jaar. Er zijn merken die nog gebruikmaken van kooieieren,
zoals bijvoorbeeld Mondelez (moederbedrijf van Milka), dat via een woordvoerder
laat weten pas vanaf 2025 geen kooieieren meer te gebruiken. Bovendien zijn er
bedrijven die grootschalig eiwitpoeders produceren, en daarbij gebruik maken van
kooieieren. Zij exporteren hun product ook weer naar het buitenland. Verkade had
woensdag te weinig tijd om de herkomst van hun eieren voor beschuiten te delen.
Data
Dit jaar belandde 13 miljoen kilo aan Oekraïense legbatterij-eieren op de
Europese markt, blijkt uit cijfers van Eurostat uit Brussel. In 2021 was dat 2,3
miljoen kilo. Oorzaak van de forse toename daarvan is het door de Europese Unie
afgeschafte invoertarief voor Oekraïne, wat Brussel heeft gedaan om het door
oorlog getroffen Oekraïne te ondersteunen. ,,Data over waar alle eieren
uiteindelijk belanden, bestaan niet” zegt econoom Van Horne.Moet groot op de
verpakking staan wat voor type eieren worden gebruikt? Van der Geest twijfelt:
,,Het gaat om transparantie voor de consument, maar je wilt ook niet te veel
toeters en bellen. In sommige producten zitten heel veel ingrediënten, je kunt
onmogelijk voor ieder ingrediënt een keurmerk op de verpakking zetten. Het gaat
ons meer om de regelgeving die dit mogelijk maakt, dat eieren uit Oekraïne via
de achterdeur bij ons binnenkomen.’’