Natuur

De Nederlandse natuur is waardevol en karakteristieke landschappen en wateren vormen mede onze identiteit. Natuur en landschap zijn verweven met onze samenleving, van parken in de stad en vogels op het boerenland tot onze indrukwekkende Nationale Parken. Het kabinet ziet natuur dan ook breder dan alleen onze natuurgebieden.
We zetten in op het realiseren van de natuurdoelen via verdere integratie van natuur in onze woon-, werk- en leefomgeving. Daarmee verdelen we de opgave eerlijk over de verschillende gebieden en sectoren in ons land en werken we toe naar ruimte voor maatschappelijke en economische activiteiten voor het perspectief van PAS-Melders en het op gang krijgen van de vergunningverlening. Door samen te werken binnen het Rijk en met medeoverheden verbinden we de natuurherstelopgave onder meer met de energietransitie, de woningbouwbereikbaarheid-,
water- en klimaatopgaven, het versterken van het verdienvermogen van de boer en bijvoorbeeld via multifunctioneel ruimtegebruik de uitbreidingsopgave van Defensie. Daarbij stimuleren
we actieve betrokkenheid van de betrokken sectoren, inclusief private financiering, bijvoorbeeld via de Agenda Natuurinclusief.

Essentieel voor het bieden van perspectief aan economische ontwikkelingen is het voorkomen van natuurverslechtering en het realiseren van daarvoor noodzakelijk natuurherstel. Dat vraagt blijvende inzet op het verminderen van negatieve invloeden op de natuur zoals verdroging, versnippering en overmatige stikstofneerslag. Dit doen we met zo min mogelijk regeldruk. Om een generieke korting of intrekking van vergunningen op last van de rechter te voorkomen, zijn op korte termijn oplossingen noodzakelijk om de verslechtering van de natuur te stoppen.
Het kabinet wil de gebiedseigen natuur in een goede staat brengen met robuuste natuurgebieden op land en water, ook in Caribisch Nederland.
Het kabinet verduidelijkt de bestaande mogelijkheden om tot aanpassing van Natura 2000-doelen te komen. Provincies en departementen met beheerverantwoordelijkheid voor Natura-2000 gebieden kunnen daarbinnen aanpassingen van doelen (herijking) voorstellen. Waar dit modernisering van Europese natuurbeschermingsregels vraagt, gaan we daarover in gesprek met de Europese Commissie en Europese partners. Ondanks een Nederlandse tegenstem, moet Nederland bovendien aan de slag met de uitvoering van de Natuurherstelverordening door
een nationaal natuurherstelplan op te stellen, in eerste instantie gericht op 2030 en zonder nationale koppen. De opgave voor natuur kan niet los worden gezien van de opgaven in de landbouw. Juist door landbouw en natuur te verbinden, ontstaat er meer ruimte voor beide. Boeren zijn onmisbaar als hoeders van ons Nederlandse cultuurlandschap. Het kabinet geeft
daartoe een stevige structurele financiële impuls aan agrarisch natuurbeheer om zodoende boeren en andere beheerders langjarig en marktconform te vergoeden voor hun bijdrage aan het landschap en behoud en versterking van de biodiversiteit. Bij de besteding van deze middelen nemen wij als Rijksoverheid de regie en werken we samen met medeoverheden en andere
spelers. Voor het einde van het jaar stuurt het kabinet een contourenbrief hierover aan de Kamer. In het licht van de door de Europese Commissie gestarte inbreukprocedure ten aanzien van weidevogels is een substantiële bijdrage aan doelbereik, met aandacht voor predatiebeheer, van belang voor de uitwerking van de omvang en zwaarte van de beheerpakketten. Omdat we willen sturen op de gemeten staat van de natuur wordt de natuurmonitoring versterkt en geïntensiveerd, mede in het kader van de Natuurherstelverordening. Zo wordt de daadwerkelijk
gemeten staat van de natuur leidend voor verdere ontwikkelingen in het landelijk gebied. Dit is ook van belang om een alternatief te vinden voor de kritische depositiewaarde (KDW) in de wet.
De natuurdoelanalyses besteden daarom, naast stikstof, ook aandacht aan andere drukfactoren.
Er wordt ingezet op verbeterde VHR-monitoring, voor betere, meer uniforme en gebiedsgerichte data binnen en buiten natuurgebieden, en meer inzicht in systeemherstel en effectiviteit van maatregelen. In het najaar van 2024 wordt de Kamer geïnformeerd over het Verbeterprogramma VHR-Monitoring.
De Nationale Databank Flora en Fauna wordt in 2025 publiek opengesteld.
We zetten ons in om oplossingen te vinden voor realisatie van belangrijke maatschappelijke
ontwikkelingen die stagneren vanwege de vergunningsverleningsproblematiek. Daarom kiest het
kabinet voor een andere koers in het stikstofbeleid.
We gaan met alle betrokken sectoren aan de slag om sturen op emissie van stikstofoxiden en ammoniak, in plaats van het sturen op depositie, mogelijk te maken. We werken aan een juridisch houdbaar alternatief in plaats van sturen op de KDW waarmee de huidige omgevingswaarden voor stikstofdepositie in de Omgevingswet kunnen worden vervangen.
Daarnaast willen we meer eenheid brenge n in het beleid voor toestemmingverlening en saldering, om verschillen tussen provincies tegen te gaan en meer duidelijkheid te bieden aan initiatiefnemers. We zullen onderzoeken hoe AERIUS Calculator kan worden vervangen. Om economische en maatschappelijke ontwikkelingen met een kleine stikstofbijdrage mogelijk te maken, zoals woningbouw, energietransitie maar ook kustvisserij, wordt ook gekeken naar andere oplossingen zoals het invoeren van een juridisch houdbare rekenkundige ondergrens. Dit is echter een complex traject.
Het kabinet heeft de ambitie om PAS-melders zo snel mogelijk van een oplossing te voorzien. Naast het onverkort uitvoeren van het legalisatieprogramma, moeten PAS-melders ook kunnen kiezen voor andere oplossingen. Het kabinet wil die andere oplossingen samen met provincies faciliteren. Dat is mogelijk via maatwerk, vrijwillige uitkoop en/of een schadevergoeding. Het kabinet zorgt dat PAS-melders die dat willen, worden ondersteund en begeleid en in  het proces – bijvoorbeeld via persoonlijke begeleiding
– en zo te helpen om regie en duidelijkheid te krijgen en tot oplossingen te komen.