Wat is het overkoepelende maatschappelijke probleem?

De wereld verandert snel. Technologische, economische en maatschappelijke ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op. Landen, bedrijven en mensen die lange tijd aan de rand van het wereldtoneel stonden maken er nu volop deel van uit. Het mondiale zwaartepunt – demografisch, economisch en anderszins - beweegt richting het oosten (en zuiden).
Deze snelle ontwikkelingen in delen van de wereld zijn in veel opzichten positief, maar hebben ook keerzijden. Lang niet overal, en niet voor iedereen, is sprake van vooruitgang. Op veel plekken in de wereld neemt de stabiliteit af en verslechtert de bestaanszekerheid. De opkomst van nieuwe machten leidt tot geopolitieke competitie, spanningen en conflicten. Niet iedereen speelt volgens de geldende spelregels. Energie-, voedsel- en waterzekerheid, handelsstromen en waardeketens staan in toenemende mate onder druk.

De agressieoorlog van Rusland tegen Oekraïne vormt een dreiging voor de Europese veiligheid. Doordat vrede en veiligheid in Europa niet meer vanzelfsprekend zijn moeten Nederland en onze bondgenoten zich beter beschermen door nóg alerter, beter bewapend en beter voorbereid te zijn. Dat geldt niet alleen voor de dreiging van gewapend conflict, maar ook voor de weerbaarheid om hybride dreigingen -in het grijze gebied tussen oorlog en vrede- het hoofd
te bieden. Naast een agressief Rusland is er sprake van een assertief China dat de internationale ordening in zijn voordeel wil veranderen en bereid is deze daarvoor onder druk te zetten. De regionale situatie in het Midden-Oosten is ernstig geëscaleerd sinds de terreuraanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 en het daarop volgende geweld in Gaza. Ook elders in de brede nabuurregio van Europa is onrust toegenomen en zijn conflicten opgelaaid, zoals wij hebben gezien met de inname van Nagorno-Karabach.
Geopolitieke ontwikkelingen beïnvloeden wereldwijd onze speelruimte en belangen, in Nederland en de Caribische delen van het Koninkrijk.

Nederlanders zien dergelijke ontwikkelingen en merken de gevolgen ervan dagelijks. Wanneer conflicten in het buitenland oplaaien, lopen de prijzen aan de pomp en in de supermarkt op. Burgers en bedrijven zijn steeds vaker doelwit van digitale aanvallen uit het buitenland. De ontwikkelingen rondom migratie, zoals beschreven in hoofdstuk 2, hangen direct samen met ontwikkelingen in het buitenland. Desinformatie en deepfakes worden, vooral via internationale sociale media platformen, ook in Nederland verspreid.
De verhoogde militaire paraatheid is merkbaar in het land omdat ruimte nodig is om te oefenen, te trainen en om meer militairen, materieel en munitie een plek te bieden. Nederlanders die in het buitenland wonen of op vakantie zijn komen vaker in aanraking met conflicten en natuurrampen, waarbij zij een beroep doen op Nederlandse ambassades en consulaten.

De internationale oriëntatie van onze open samenleving en economie is een grote kracht van Nederland. Ons land heeft zich vaak succesvol aangepast aan internationale veranderingen en kan, als wij dit blijven doen, de toekomst met vertrouwen tegemoet zien. Een wereld met meer onzekerheid, onrust en oorlog vereist daarom een assertief kabinet dat, in dialoog met de samenleving, waakt over de Nederlandse belangen. Alle inwoners van het Koninkrijk, evenals de meer dan één miljoen Nederlanders in het buitenland, moeten erop kunnen vertrouwen dat de overheid al het mogelijke doet om hen veilig te houden. Nederlandse burgers, bedrijven en (maatschappelijke) organisaties moeten er op kunnen rekenen dat de overheid zich internationaal voor hen inzet. Daarom zet het kabinet in op een adequaat postennet. Eén derde van wat Nederland verdient komt van handel met het buitenland en daar zijn 2,4 miljoen voltijdsbanen mee gemoeid. Dit raakt direct aan de bestaanszekerheid van Nederlanders.